Gestia transportowa – co warto o niej wiedzieć? Wady i zalety gestii transportowej

Gestia transportowa stanowi jeden z kluczowych elementów umów handlowych. W ramach porozumienia kupujący i sprzedający określają swoje obowiązki i ryzyka wynikające z transportu towarów. Podpowiadamy, co to jest gestia transportowa i z jakimi korzyściami może się wiązać. 

Czym jest gestia transportowa? 

Dość często spotykanym terminem w branży przewozowej jest gestia transportowa. Co to jest? Definicja tego terminu brzmi następująco: gestia transportowa to zbiór praw i obowiązków związanych z transportem towarów, które powinny zostać zapisane w umowie zawartej pomiędzy sprzedającym a kupującym. 

Kto dokonuje wyboru gestii transportowej?

Gestia transportowa określa zakres czynności związanych z dostarczeniem towarów od magazynu sprzedawcy do miejsca wskazanego przez kupującego. Podczas negocjacji pomiędzy stronami umowy kupna-sprzedaży ustala się, m.in. kto odpowiada za transport, ubezpieczenie, odprawy i koszty celne. Gestia transportowa może dotyczyć każdego rodzaju przewozu: drogowego, morskiego, lotniczego, kolejowego, a także multimodalnego. 

W jakim dokumencie jest opisana gestia transportowa? 

Gestia transportowa powinna zostać opisana w pisemnym porozumieniu zawartym między sprzedającym a kupującym. Pierwszym krokiem jest określenie rodzaju zobowiązań pomiędzy stronami, do których zaliczane są:

• gestia transportowa własna – jedna ze stron umowy organizuje cały proces,
• gestia transportowa mieszana – następuje podział obowiązków związanych z transportem towarów.

Do kogo należy gestia transportowa? Jak widać w powyższym zestawieniu, obowiązki związane z gestią transportową można dowolnie podzielić. Dzięki dokładnemu wskazaniu czynności do wykonania przez każdą ze stron proces może przebiegać płynnie i bez niespodzianek.

Gestia transportowa – formuły Incoterms 2010

Gestia transportowa jest wynikiem negocjacji pomiędzy dwiema stronami. Przydatne w określaniu praw i obowiązków sprzedającego oraz kupującego w transporcie są formuły Incoterms 2010:

• Ex Works (EXW) – sprzedający wydaje towar w określonym miejscu. W takim przypadku gestia transportowa znajduje się po stronie nabywcy,
• Free Carrier (FCA) – strona sprzedająca wydaje towar przewoźnikowi i na tym etapie kończy się jej gestia transportowa. Transportem, rozładunkiem, a także ewentualnymi odprawami celnymi i ubezpieczeniem zajmuje się strona nabywająca towar,
• Free Along Ship (FAS) – sprzedawca dostarcza przesyłkę do portu wzdłuż burty statku. Załadunek, transport i wszystkie pozostałe czynności należą do gestii transportowej kupującego towar,
• Free on Board (FOB) – towar zostaje dostarczony przez sprzedającego na pokład statku wskazanego przez kupującego, który od tego momentu przejmuje gestię transportową,
• Cost and Freight (CFR) – do obowiązków sprzedającego należy dostarczenie przesyłki do portu i opłacenie frachtu. Z kolei kupujący w ramach gestii transportowej organizuje rozładunek i ubezpieczenie towaru,
• Cost Insurance and Freight (CIF) – sprzedający organizuje przewóz w takim samym zakresie jak w przypadku CFR, a jego dodatkowym obowiązkiem jest opłacenie kosztów ubezpieczenia,
• Carriage Paid To (CPT) – w gestii transportowej sprzedawcy pozostaje wydanie towaru oraz organizacja i opłacenie przewozu. Natomiast kupujący zobowiązany jest do wykupienia ubezpieczenia przesyłki, a także przejmuje ryzyko związane z rozładunkiem,
• Delivered at Place (DAP) – strona sprzedająca towar w ramach gestii transportowej organizuje i ponosi koszty związane z przewozem aż do miejsca docelowego w kraju wskazanym przez kupującego. Nabywca ponosi natomiast koszty związane z rozładunkiem przesyłki,
• Delivered Duty Paid (DDP) – gestia transportowa po stronie sprzedawcy dotyczy transportu, ryzyka, kosztów, w tym podatkowych, celnych oraz importowych na całym odcinku przewozu. Po stronie kupującego pozostaje jedynie odbiór i wyładunek towaru.

Jakie są zalety przejmowania gestii transportowej? 

W branży TSL często dylematem jest, przez kogo powinna zostać przejęta gestia transportowa. Wady i zalety różnych rozwiązań nie dla każdego są jasne, w związku z tym warto je doprecyzować.

Zalety przejmowania gestii transportowej:

• niższe koszty transportu, szczególności w przypadku posiadania kontaktów wśród spedytorów bądź firm transportowych,
• okazja do wykorzystania posiadanych środków transportu,
• decyzyjność w zakresie przebiegu transportu,
• możliwość uzyskania większych marży dzięki niższym kosztom przewozu.

Do wad gestii transportowej:

• ryzyka związane z transportem i przeładunkami,
• odpowiedzialność za stan towaru na wskazanych odcinkach lub na całej długości przewozu.