ADR – przewóz towarów niebezpiecznych z perspektywy spedytora

- Author: TFF

ADR w spedycji

Transport ADR wymaga spełnienia ściśle określonych warunków. Przewóz towarów niebezpiecznych podlega pod przepisy międzynarodowej umowy ADR. Spedytor przed podjęciem się realizacji tego typu transportu powinien dokładnie ustalić nie tylko rodzaj towaru, lecz także upoważnienia oraz wyposażenie przewoźnika, któremu chce zlecić transport ADR.

Co to znaczy ADR?

Znaczna liczba zleceń transportowych dotyczy towarów ADR. Co to jest za rodzaj przewozu? Transport ADR podlega pod umowę o tej samej nazwie. Jej nazwa pochodzi od francuskich słów: Accord européen relatif au transport international des marchandises dangereuses par route. Polskie znaczenie tych słów to: europejska umowa dotycząca międzynarodowego przewozu towarów niebezpiecznych. Skrót ADR funkcjonuje w branżowym słownictwie i jest zrozumiały dla każdego spedytora.

Umowa ADR, która reguluje przewóz towarów niebezpiecznych, została ratyfikowana w Genewie w 1957 r., a jej postanowienia weszły w życie 11 lat później. Aktualnie dokument ma postać aktu prawnego liczącego kilkaset stron. Polska wersja językowa konwencji ADR tłumaczona była pierwotnie z języka francuskiego. Obecnie przepisy regulujące transport towarów niebezpiecznych podlegają nowelizacji średnio co dwa lata.

Choć wśród ponad 50 krajów ratyfikujących umowę ADR dominują państwa europejskie, to do porozumienia dołącza coraz więcej krajów z pozostałych kontynentów. W związku z tym w 2021 r. z pełnej nazwy konwencji ADR usunięto słowo „europejska”. Obecnie nazwa dokumentu to międzynarodowa umowa regulująca transport towarów niebezpiecznych.

Przeczytaj także:

Co to jest tranzyt?

Jakie są klasy ADR?

Przewóz towarów niebezpiecznych ADR podzielony jest na klasy według stwarzanego przez przesyłkę zagrożenia:

  • klasa 1 – materiały i przedmioty wybuchowe,
  • klasa 2 – gazy,
  • klasa 3 – materiały ciekłe zapalne,
  • klasa 4.1 – materiały stałe zapalne, materiały samoreaktywne i materiały wybuchowe stałe odczulone,
  • klasa 4.2 – materiały podatne samozapalenie,
  • klasa 4.3 – materiały wytwarzające w zetknięciu z wodą gazy palne,
  • klasa 5.1 – materiały utleniające,
  • klasa 5.2 – nadtlenki organiczne,
  • klasa 6.1 – materiały trujące,
  • klasa 6.2 – materiały zakaźne,
  • klasa 7 – materiały promieniotwórcze,
  • klasa 8 – materiały żrące,
  • klasa 9 – różne materiały i przedmioty niebezpieczne.

Jak widać z powyższego zestawienia, materiały o najwyższym stopniu zagrożenia w transporcie ADR skatalogowano w klasach o najniższych numerach.

Kiedy towar jest ADR?

Przepisy regulujące przewóz ADR jako towary niebezpieczne wskazują substancje lub przedmioty, które mogą stwarzać zagrożenie dla zdrowia, bezpieczeństwa i środowiska. W celu zminimalizowania ryzyka towar oznaczony jako ADR musi zostać odpowiednio przygotowany do przewozu. Należy to do obowiązków załadowcy, podobnie jak właściwe oznaczenie wysyłanych towarów niebezpiecznych.

Transport ADR może dotyczyć przewozu towarów występujących w różnych stanach skupienia, np. stałym (pasty, granulaty), ciekłym (paliwa, farby lub niektóre rozpuszczalniki) lub gazowym (acetylen, propan).

Do transportu towarów niebezpiecznych muszą zostać wystawione dokumenty ADR, które zawierają:

  • czterocyfrowy numer przewożonego materiału według klasyfikacji ONZ. Przed numerem muszą znajdować się litery UN,
  • pełną nazwę towaru,
  • grupę pakowania,
  • wzory naklejek ostrzegawczych,
  • ilość sztuk towaru w przesyłce,
  • nazwy i adresy odbiorcy i nadawcy,
  • ewentualny kod ograniczeń w przejazdach przez tunele.

Kto musi mieć ADR?

Pozwolenia i wyposażenie pozwalające na legalny przewóz towarów niebezpiecznych w transporcie drogowym musi posiadać przewoźnik. Spedycja ADR powinna jednak wnikliwie sprawdzić, czy firma, której panuje zlecić transport towarów niebezpiecznych, spełnia wszystkie wymagane prawem warunki. Pozwoli to uniknąć ewentualnych zarzutów w postaci niezachowania należytej staranności podczas wyboru przewoźnika.

Kierowca prowadzący pojazd przewożący towar ADR musi ukończyć kurs podstawowy lub specjalistyczny. Ten drugi pozwala na realizację transportów towarów stanowiących większe zagrożenie. Pojazd wykorzystywany do przewozu ADR musi posiadać dodatkowe elementy wyposażenia, takie jak dwa stojące znaki ostrzegawcze, łopatę, kliny pod koła, osłonę odpływów kanalizacyjnych, płyn do płukania oczu czy pojemnik na szkodliwe nieczystości.

Każdy samochód realizujący transport ADR musi zostać wyposażony w odpowiednią liczbę gaśnic w zależności od dopuszczalnej masy całkowitej (DMC):

  • do 3,5 t DMC – co najmniej dwie gaśnice o jednostkowej masie 2 kg,
  • od 3,5 do 7,5 t DMC – co najmniej dwie gaśnice o całkowitej masie 8 kg,
  • powyżej 7,5 t DMC – co najmniej 2 gaśnice o masie całkowitej 12 kg.

Ile można przewozić bez ADR?

Nie każdy transport towarów niebezpiecznych podlega pod umowę ADR. Spedycja może zorganizować przewóz tego typu ładunków, jeśli ich łączna masa nie przekracza 1000 kg. Nie oznacza to jednak, że kierowcy bez kursu ADR oraz stosownego wyposażenia mogą przewozić aż do tony wybranego materiału niebezpiecznego. Każda kategoria transportowa ADR ma bowiem określony limit wagowy, który należy dokładnie sprawdzić po numerze UN.